Zekat Kimlere Verilir?
Zekatın kimlere verileceği hususu Allah (CC) tarafından bizlere Kur’ân-ı Kerim’de Tevbe Suresi 60. Ayette şöyle bildirilmiştir: “ Sadakalar (zekât gelirleri) ancak şunlar içindir: yoksullar, düşkünler, sadakaların toplanmasında görevli olanlar, kalpleri kazanılacak olanlar, Allah yolunda (çalışanlar) ve yolda kalmışlar. İşte Allah’ın kesin buyruğu budur. Allah bilmekle ve hikmetle yönetmektedir.”
Ayetten de anlaşılacağı üzere zekatta ilk esas ihtiyaç sahibi olma durumudur, kişi önce kendi çevresindeki kardeş, akraba ve onların çocuklarını gözetip zekat verebilir. Bunun yanında ulaşabileceği yoksul (hayati ihtiyaçlarını idame ettiremeyen) durumda olan bir bireye veyahut Allah yolunda ilimle meşgul olan bir kardeşine zekat bağışını verebilir.
Zekat Kimlere Verilmez?
Zekât ve fitre ana, baba, büyükanne ve büyük babalara, oğul, oğlun çocukları, kız, kızın çocukları ve bunlardan doğan çocuklara, eşine, Müslüman olmayanlara, zengine yani aslî ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan kişiye, babası zengin olan ergen olmamış çocuğa verilmez.
Zekat Kimlere Farzdır?
Müslüman, akıl sağlığı yerinde, ergenlik çağına gelmiş ve hür olan, kazanç sağlayıcı nitelikte mala sahip olan (nisap miktarda) kimselere zekat farzdır.
Zekatın kişiye farz olması için elinde bulundurduğu nisap miktarda mala sahip olmasından, bir kameri yılın geçmesi gerekmektedir. Bu süre zarfında mal nisap miktarını korumalıdır. Nisap miktarı Peygamberimiz’in (sav) hadislerinde şu şekilde belirtilmiştir: Nisap miktarı, 80,18 gr. altın veya aynı değere denk gelecek gümüş, para ya da ticari mallar olarak sıralanabilir. Ayrıca 5 deve, 40 koyun veya keçi ya da 30 sığırı olanlarda nisap miktarına sahip kişiler olarak görülmektedir. Tarım ile uğraşan çiftçilerin ise toprak ürünlerinin zekatına tabidir. Tarım ürünleri ve meyveler, yağmur suyu ile veya masraf yaparak sulama
durumuna göre onda bir veya yirmide bir zekâta tâbidir. Bu zekâta “öşür“ adı verilir.
Zekat Niçin Verilir?
Zekat ibadeti Allah’ın her emrinde olduğu gibi derin manalar taşır. Bizlere farz kılınan her bir ibadet kulların hem fani hayatlarındaki mutluluk ve huzurlarının, hem de ahiret yaşamındaki mutluluk ve huzurlarının temennisidir. Rabbimizin bahşettiği her nimet, tüm kullar içindir ve eşitçe paylaşılmalıdır. Zekat gibi mali ibadetler kimi zaman bozulan dengeyi, yeniden inşa etme gayesi taşır. Bu dünyada kazandığımız hiçbir mal tümüyle bize ait değildir, bu kazanç sadece Allah’ın rızası ile bereketlenir.
Allah’ın rızasını kazanmak için öncelikle edinilen kazancın helal yoldan olması esastır, sonrasında ise vazifemiz kazancın içindeki payı fakire dağıtmaktır. Emanetin teslimi malın arınmasına ve bereketinin artmasına vesile olur. Manevi bir huzur verir, müminlerin birbirine yakınlığı arttırır. Paylaşmanın ve infakın esas olduğu bu ibadet topluma huzuru ve kardeşlik bilincini getirirken, birlik ve beraberliği kuvvetlendirir.
Zekat Ne Zaman Verilir?
Zekat vermek için belirli bir zaman esas kılınmamıştır. Allah rızası için bu ibadeti gerçekleştirmek isteyen kişi, istediği bir zamanda zekatını verebilir. Ramazan ayı yardımlaşmanın, paylaşmanın ayı olduğu için genelde İslam alemi bu ayda zekatını vermeyi tercih eder.
“İyilik, yüzlerinizi doğu ve batı tarafına çevirmeniz değildir. Asıl iyilik, o kimsenin yaptığıdır ki, Allah’a, ahiret gününe, meleklere, kitaplara, peygamberlere inanır. (Allah’ın rızasını gözeterek) yakınlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışlara, dilenenlere ve kölelere sevdiği maldan harcar, namaz kılar, zekât verir. Antlaşma yaptığı zaman sözlerini yerine getirir. Sıkıntı, hastalık ve savaş zamanlarında sabreder. İşte doğru olanlar, bu vasıfları taşıyanlardır. Müttakîler ancak onlardır!” (Bakara, 177)
