Günümüzde kamu ve özel sektörde çalışanlara ya da emeklilere, maaşlarını belirli bir bankaya taşımaları karşılığında “promosyon” adı altında ödemeler yapılmaktadır. Bu ödemeler çoğu zaman binlerce lira tutarında olabilir. Peki, promosyon parası helal mi? Banka promosyonu almak caiz mi?
PROMOSYON PARASI NEDİR?
Promosyon, kişinin maaş ya da emekli aylığını belirli bir bankadan alma taahhüdü karşılığında banka tarafından yapılan bir tür ödeme veya ödüldür. Bu işlem çoğunlukla maaş ödemesini çekme karşılığında gerçekleşir ve bir nevi müşteri kazanma yarışının parçasıdır.
KUR’AN VE SÜNNETTE FAİZ VE HEDİYE MESELESİ
Kur’an-ı Kerim’de faiz açıkça yasaklanmıştır:
“Allah, alışverişi helal, faizi haram kıldı.” (Bakara, 2/275)
Ancak promosyon ödemesi, faizli bir işlem sonucu doğrudan elde edilen kazanç olmadığı için farklı değerlendirilir.
DİYANET’İN PROMOSYON PARASI HAKKINDA GÖRÜŞÜ NEDİR?
Diyanet İşleri Başkanlığı, kamuoyunda en çok merak edilen bu konuya dair şu açıklamayı yapmıştır:
"Kamu çalışanlarının veya emeklilerin, maaşlarını bir bankaya taşımaları karşılığında aldıkları promosyonlar, hizmet karşılığı sayılabileceğinden dolayı
alınmasında dinen bir sakınca yoktur."
Bu açıklama, promosyonun banka ile çalışan arasında bir hizmet ilişkisi kapsamında değerlendirildiğini ve faiz kategorisinde değerlendirilmediğini göstermektedir.
-
Hanefi ve Şafiî görüşleri, promosyonun faiz olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği konusunda bankanın faaliyet türünü dikkate alır.
-
Eğer banka tamamen faizle çalışan bir yapıdaysa, bazı alimler bu paranın alınmasının şüpheli olduğunu ifade eder.
-
Ancak maaş ya da emekli aylığı gibi bir hizmet karşılığında verildiğinde, bu ödeme "karşılıksız faiz" sayılmayabilir ve caiz görülebilir.
Banka promosyonu, kişinin maaş veya emekli aylığını belirli bir bankadan çekmesi karşılığında sunulan bir ödeme olduğundan, Diyanet ve birçok İslam alimi tarafından helal görülmektedir. Ancak, bu bankanın faizle işlem yapması veya diğer şüpheli uygulamaları dikkate alındığında bazı mezhepler şüpheyle yaklaşabilir. Bu nedenle, dini hassasiyeti olan kişilerin gönül rahatlığı için promosyonu ihtiyaç dışı almamaları veya bir kısmını sadaka olarak vermeleri de tercih edilebilir.